Królik - Królik europejski, królik dziki (Oryctolagus cuniculus) – jeden z trzech żyjących w Polsce gatunków ssaków z rodziny zającowatych (Leporidae), jedyny przedstawiciel rodzaju Oryctolagus.Gatunek inwazyjny.↓ POSŁUCHAJ ODGŁOSÓW KRÓLIKA ↓
BUDOWA. Królik jest podobny do zająca, jest jednak znacznie od niego mniejszy. Głowę ma krótką, nogi tylne niewiele dłuższe niż przednie, a ogólną budowę bardziej zwartą. Kożuch królika krótszy, koloru brązowo-popielatego lub żółto-popielatego, podbrzusze białe, omyk z wierzchu czarny, od spodu biały. Kolor kozucha może mieć różne odchylenia, od żółtoszarego począwszy aż do prawie czarnobrązowego. Brzuszna strona ciała przeważnie biała, wyraźnie odcina się od grzbietowej.
Wzór zębowy królika jest następujący:2 0 3 3/1 0 2 3. Czasem na uszach po zewnętrznej stronie występuje czarnobrązowa plama lub wąskie, siwe albo czarne obramowanie. Królik ma około 45 cm długości, wysokość 18 cm, przeciętna masa 1,8 kg. Przednie skoki mają 12 cm długości a tylne 15 cm. Omyk i słuchy do 7 cm. Królik żyje około 8 lat. Króliki w Polsce charakteryzują się miękką, ciemnoszarą sierścią i białym spodem. Górna warga królika wyposażona jest w wąsy czuciowe.
WYSTĘPOWANIE. Królik pochodzi z południowo-zachodniej Europy (Hiszpania). Od wieku XVI rozprzestrzenił się w całej Europie i na innych kontynentach, w szczególności w Australii. W północnej i wschodniej części naszego kraju nie występuje. Królik przebywa najchętniej na terenach pagórkowatych, piaszczystych, zarośniętych niskimi krzakami, w mniejszych lasach, parkach i większych ogrodach. Unika terenów podmokłych.
Występuje powszechnie w lasach oraz pagórkach porośniętych krzakami, gdzie może się skryć. Na gniazda wybiera nory, w których żyje kolonijnie. Królik żyje na brzegach lasów, w młodnikach sosnowych, na zboczach parowów, w dolinach rzecznych, w pobliżu pastwisk, zrębów lub nieużytków. Spotkać go można coraz częściej w okolicach zaludnionych, w sadach, .parkach i w składach drewna. Unika wzniesień powyżej 600 m n.p.m. Osiedla się na glebach luźnych, o podłożu piaszczystym lub wapiennym. Wymaga nagiej ziemi lub pokrytej darnią.
POŻYWIENIE. Królik jest roślinożerny, żywi się trawami, owocami krzewów oraz płodami rolnymi. Wyrządza on wiele szkód w uprawach ogrodowych, polnych i leśnych. W polu objada rośliny i niszczy je swoimi harcami, w lesie zaś objada młode pędy i korę młodych drzew, a ponadto wykopując liczne nory odsłania korzenie drzew, które potem wysychają. Szczególnie duże szkody królik czyni w zimie w młodnikach, gdyż nie znajdując innej karmy, żywi się wyłącznie korą młodych drzew. Królik żeruje w nocy i rano, w ciągu dnia przebywa w norze lub zalega na powierzchni wygrzewając się na słońcu, w trawie lub krzakach. Żeruje zwykle o zmierzchu i nad ranem. Zjada wiele roślin, najchętniej drobniutkie rośliny przy samej ziemi. Ulubionym żerowiskiem są intensywnie użytkowane pastwiska, pożarzyska, mrozowiska i inne powierzchnie pokryte drobniutką roślinnością. Chętnie żeruje na obrzeżach lasu, gdzie oprócz roślin zielnych zjada korę i pędy drzew i krzewów. Zimą żywi się suchymi trawami, bulwami roślin, korzonkami oraz korą i pędami krzewów i drzew. Nie znosi gęstej i wysokiej pokrywy trawiasto-zielnej. Nie toleruje żyznych siedlisk, dużej ilości opadów, stosowania nawożenia lub słabego użytkowania roślin przez inne ssaki.
ROZMNAŻANIE. Króliki rozmnażają się bardzo szybko i są nawet plagą na niektórych terenach. Parkoty zaczynają się w lutym i trwają do sierpnia. Samica koci się po 30 dniach od zapłodnienia, rzucając 3-10 sztuk młodych. Wykot następuje co 5-6 tygodni. Wykot ma miejsce w norze specjalnie na ten cel przygotowanej, posiadającej w środku większą koronę lęgową, dobrze wymszczoną mchem i turzycą. Małe rodzą się ślepe i gołe, zaczynają widzieć po 9 dniach. Matka karmi je i bardzo dba o nie do czasu następnego wykotu. Potem wypędza je z nory i młode wówczas przechodzą do innych zbiorowych nor. Młode urodzone na wiosnę zdolne są do dalszego rozmnażania się już na jesieni tego samego roku. Samica wychodząc z nory, w której są małe, początkowo zasypuje całe wyjście,a potem tylko częściowo. Dojrzewają płciowo w wieku 5-8 miesięcy.
Maksymalna długość życia królika wynosi około 10 lat.
TRYB ŻYCIA. Królik przebywając na powierzchni ziemi, znjaduje się przewąznie w ciągłym ruchu. Na skutek tego zające, będąc stale przez niego niepokojone, nie lubią jego sąsiedztwa. Królik ma nory bardzo rozległe i kręte, wzajemnie krzyżujące się i posiadające wiele wylotów. Tam gdzie króliki występują w dużych ilościach, powierzchnia ziemi jest skopana i podziurawiona. Jeżeli obiorą sobie siedlisko w lesie, wówczas podkopane schną lub przewracają się, jeżeli zaś w polu, w dużym stopniu niszczą uprawy. Królik w stosunku do innych zwierząt swego gatunku bardzo towarzyski, zajmuje nory wspólne i żyje całymi koloniami. Powodem tego jest fakt, że królik niechętnie oddala się od swoich nor, zarówno wychodząc na żer, jak i wypoczywając w dzień na powierzchni. W dalsze wędrówki udaje się tylko dla zmiany ostoi. Królik jest bardzo szybki i zwinny. W czasie ucieczki zręcznie kluczy wśród zarośli. Do dłuższego biegu jest jednak niezdolny i jeżeli nie uda mu się uryć w norze, łatwo staje się łupem dla ścigającego go lisa lub psa. Królik ma dobry słuch i na najmniejszy podejrzany szelest uchodzi do nory.
Królik ma bardzo dobry wzrok i słuch. Jest dość ostrożny i płochliwy. W razie niebezpieczeństwa przebywające na powierzchni króliki ostrzegają się nawzajem ,głośnym tupnięciem tylnej kończyny o ziemię, po czym chowają się w norach. Królik jest zwierzęciem towarzyskim, nie obserwowano walk osobników, nawet przy zagęszczeniu kilku tysięcy osobników na 100 ha.
WPŁYW NA ŚRODOWISKO. Królik jest rodzimym komponentem biocenoz leśnych i powinien nim pozostać przy obecnym, niskim zagęszczeniu. Nie zachodzi obawa wystąpienia katastroficznego jego zagęszczenia, gdyż warunki klimatyczne i środowiskowe Polski utrudniają dynamiczny rozwój populacji i uzyskiwanie wysokiego przyrostu, mierzonego stopniem przeżywalności młodych.
POLOWANIE. Polowanie na króliki dozwolone jst od 1 listopada do 31 grudnia, a w drodze odłowu do 31 stycznia. W polowaniu stosuje się jeden z następujących sposobów:polowanie z fretką, na zasiadkę, z nagonką